mércores, 15 de marzo de 2017

O vello faro da Ría de Corcubión


“Nas ondas do baleiro, amada miña,
sinto a túa voz de auga que me leva

nun cántico de amores e naufraxios
cara a sombra do tempo xa en ruínas.

Ponse o sol nos meus ollos e a noite
énchese de recordos como estrelas.

Cegan tódolos faros no horizonte
e son un mar perdido na túa illa”
Salvador García-Bodaño, Cidade virtual

Pouco tempo despois daquela breve pero intensa incursión aos antigos dominios do esquecido Castelo do Cardeal, - que semella resistir coma unha vella pantasma os contratempos do tempo, que semella invisible aos ollos atentos, á curiosidade propia do ser humano -, achariamos no horizonte o pequeno Faro de Corcubión. Esta minúscula atalaia de luces e sombras leva alumeando o fondo desta ría dos confíns da terra, e as súas virxes Illas Lobeiras, dende o verán do ano 1860. Tras deste facho albiscamos unha das meirandes panorámicas da miña amada Fisterra, outra das facianas máis impoñentes deste milenario olimpo de pedra, deste derradeiro treito de terra, desta xigantesca besta adormecida que resiste impoñente a ferocidade do mar. Este humilde pero senlleiro facho galego, que presenta unha planta cuadrangular duns aproximados 100 metros cadrados, rexos muros de cantería granítica e unha teitume a catro augas cuberta de tella do país, localízase na contorna de Quenxe, no coñecido Cabo C do municipio coruñés de Corcubión. 


A construción deste Faro de Corcubión, finalizada o 31 de xullo do ano 1860, sería propiciada polos numerosos navíos que se internaban na escura e bretemosa ría procurando a serenidade das súas augas cando o mar de Fisterra se antollaba máis embravecido e a luz do seu faro se perdía entre a borraxeira. Dende a súa orixe contaría cunha lámpada de aceite a émbolo que estaría situada a uns sete metros de altura e a uns vinte e cinco sobre do nivel do mar. Na década do 1880 modificaríase a lámpada orixinal por unha de petróleo con mecha que se empregaría até o 1934, ano no que se automatizaría até os nosos días. Sobre da faciana sur deste pequeno Faro de Corcubión eríxese a granítica torre de planta octagonal, duns aproximados seis metros de altura. Sobre dela maxinamos aquelas antigas lámpadas, os primeiros ollos de vidro que alumearon esta ría nas noites máis bretemosas, nas máis densas i escuras marusías; luces que alumaron as húmidas sombras, as fatídicas rompentes, as perigosas illas.  


Este humilde pero senlleiro Faro de Corcubión segue a latexar luz, a pestanexar vida, a advertir cada noite dos perigosos tesouros que agocha esta ría; o Carrumeiro Grande e o Carrumeiro Chico, as Illas Lobeiras, os castelos do Cardeal e do Príncipe, os alicerces do Monte Pindo e a impoñente silueta dunha xigantesca besta que adormece sumerxida entre a calma da ría e os azoutes do mar.

sábado, 11 de marzo de 2017

As ruínas do Castelo de Quindous


“Cantores ispirados,
Os que á Galícea o numen adicastes
Y-a fermosura d'o seu chan cantastes,
Vosos pleutros dourados
Temprade e dinamente
Nosa pátrea ensalzai costantemente.
Pidídelle ás rüinas
D'os antigos castelos os sacretos,
Âs cumes d'as montanas ascendede,
Preguntádelle ás simas,
Cobas, pontes, debesas e picoutos;
D'o campo sempre verde ás tenras frores
Arrincade a espreseón d'os seus amores”
Amador Montenegro, Muxenas

Nesta nosa última visita ás montañosas e fronteirizas terras dos Ancares, o meu amigo Xoán e máis eu decidimos aproveitar a viaxe que nos levaría até as pallozas de Piornedo, até o Castro de Santa María e até os mesmos pés do Pico Mustallar, para internármonos na parroquia de San Xusto de Quindous, no  mesmo Concello de Cervantes, ca fin de coñecer unha antiga construción nobiliaria da que algo temos escoitado falar. Tiñamos un especial interese en coñecer o lendario Castelo de Quindous, unha pequena fortaleza de orixe medieval que fica esquecida nesta serra fría, solitaria e silenciosa, asentada na intricada ladeira dun húmido e verdescente val.  


Albiscamos o pequeno castelo ao fondo da aldea de Quindous, erixido sobre dun terreo de acusada pendente. O desnivel faise patente na altitude que presentan os seus muros, que acadan nove metros pola cara Oeste, fronte aos catro da faciana Leste. Nos vértices da fachada principal eríxense impoñentes dúas torres cilíndricas. Nelas achamos as seteiras dende as que se vixiaba e se protexía a porta de acceso á fortaleza. Estas torres, que presentan dous andares, tamén dispoñen de xanelas das que emanan sombras e humidades, silencio e soidade. Esa tristeza e agonía que tamén achariamos nas xanelas e seteiras das veciñas torres de Doiras, Doncos e Torés; as esquecidas fortalezas dos Ancares. 


Os rexos muros desta casa forte, desta pequena fortaleza abandonada de Quindous, foron erixidos con pequenos cachotes de lousa. Do mesmo material está formada a súa cuberta, que se presenta a dúas augas no corpo central agás nas súas torres senlleiras; onde presenta unha cónica estrutura. Na fachada principal, sobre da porta de entrada a esta pequena fortaleza medieval de planta rectangular, e baixo do escudo de armas dos seus antigos moradores, achamos unha inscrición que rezaba o seguinte: “SOI LA CASSA DE QVINDOS FONDADA EN ESTA MONTAÑA”. Tras daquela mensaxe, gravada en fría pedra, somentes achariamos ruína, tristura e desolación. 


Pouco se sabe con certeza das súas pantasmas, dos antigos moradores desta casa forte, deste pazo nobiliario; desta pequena fortaleza de San Xusto de Quindous. Contan que foi erixida a finais do século XV por Paio Quindós, e que dous séculos despois, nesta mesma fortaleza, fundaríase o Morgado dos Quindós. No ano 1717, todo este patrimonio pasaría a mans do Marquesado de San Saturnino, descendentes directos da estirpe dos Quindós. Este pequeno castelo, tal e como aínda testemuñan o escudo e a inscrición que presiden a súa fachada, foi erixido ca fin gorecer, de servir e de ver nacer a toda unha estirpe nobiliaria. 


Liscamos de Quindous, destoutra fortaleza esquecida a carón das máis altas montañas, coa certeza de que este humilde castelo medieval está a sufrir nos nosos días as súas meirandes batallas, as súas primeiras ruínas. A soidade son as tropas inimigas. O silencio son os laios da carraxe e da agonía. As hedras e a humidade; a dinamita do tempo. A vitoria e a derrota; o antollo e a incerteza do destino.