“Xa non s'ouven as férreas armaduras
Y-o rinchar d'os cabalos non s'escoita,
Xa non preséncean fratricida loita
Isas verdes e prácidas llanuras.
Ô subir dend'o foso hastr'as alturas
D'a castillana o peito non enloita,
D'o amante trovador a triste coita
Con acento de tristes amarguras.
Todo o tempo barreu: cal cintinela
Soilo tí, torre altiva, érgueste agora,
Mudo tistigo d'unha edá pasada;
Todo o tempo barréu e drento aquela
Ildara tan fermosa xa non mora
Pra escoitar esta queixa ô vento dada”.
Amador Montenegro, Muxenas
Xa fai ben tempo que tiveramos a ocasión de percorrer as rúas de Monforte e transitar a carón dalgúns dos monumentos máis históricos e lendarios deste noso país. Xa facía tempo que non percorriámolas ribeiras do cristalino Cabe, que non camiñabamos polos empedrados vieiros sobre dos que regresaba vitorioso o Conde de Lemos. Xa facía tempo que non albiscabámolos niños das cegoñas nos campanarios da eirexas nin no alto de chemineas d’antigas factorías cerámicas arruinadas. Xa facía tempo que non pisabamos unha terra vermella e lamacenta. Achegámonos ata Monforte para lembrar aquela primeira viaxe a esta histórica e importante terra luguesa e visitar algúns dos seus recunchos máis senlleiros. O primeiro que fixemos nada máis chegar a Monforte, o antigo Montis Forte, sería achegármonos até o Conxunto Monumental de San Vicenzo do Pino, o mesmísimo fogar do Conde de Lemos.
Esta fortaleza foi erixida aló polo século XIII. Destacan as súas murallas a as súas torres. A Torre da Homenaxe albíscase dende calquera punto de Monforte e dende as terras da contorna. Posúe catro andares e uns 30 metros de altura, e foi erixida entrámbolos séculos XIII e XV. A súa planta cadrada, atesoura 13 metros de ancho por algo máis de 12 de longo e os seus muros chegan a acadar os tres metros e medio de anchura. No alto da torre destacan as ameas, as seteiras e unhas pequenas xanelas; unha delas, a da Raíña, conserva elementos decorativos trevolados. Tamén chama a atención a súa muralla, erixida tamén polos Condes de Lemos arrodeando o Mosteiro de San Vicenzo do Pino, que data do século X. Esta fortaleza, como non podía ser doutro xeito, sería pasto das chamas durante as revoltas irmandiñas que se sucederon no 1672, ocasionando importantes danos estruturais no castelo. A fortaleza sería restaurada logo da revolta e do incendio. Nos nosos días, o antigo mosteiro e os restos do pazo residencial da Casa de Lemos conforman un Parador Nacional de Turismo de gran sona e renome.
Tamén se cre que eiquí se localizou inicialmente o Castro Dactonio, asentamento da tribo celta dos Lemavos. No ano 2007 realizáronse unha serie de escavacións neste outeiro mediante as cales saíron á lus diversos restos e vestixios prerromanos. Logo de coñecer a antiga residencia da Casa de Lemos, decidimos descender aquel outeiro e achegármonos agora até outro dos máis históricos recunchos de Monforte. Dirixímonos cara a Ponte Vella, erixida sobre do leito do Río Cabe. Esta ponte, de orixe romana, posúe tres grandes arcadas que descansan sobre rexos piares e contrafortes. Sería erixida no século XVI por Pedro Rodríguez Remberde. Atravesámolo leito do Cabe unha e outra vez, deambulamos polas súas plácidas ribeiras e atopamos no espello do río as nosas caras baixo a sombra da torre e das pétreas ameas. Logo decidimos coller rumbo cara outro dos lugares máis senlleiros e históricos desta vila medieval; o Colexio de Nosa Señora da Antiga.
Resulta sorprendente achar un colexio tan monumental e impresionante coma este de Nosa Señora da Antiga de Monforte. Foi erixido polo Cardeal Arcebispo de Sevilla Rodrigo de Castro e a súa construción comezaría aló polo ano 1593 e remataríase tres séculos despois, no ano 1913. Pertence ó estilo denominado Renacemento de Herrara. Conta con dous claustros neoclásicos e antr’os seus muros poden acharse numerosos escudos como o da Casa de Lemos, o Ducado de Alba, o do Cardeal Rodrigo de Castro e dos Padres Escolapios, que foron os que remataron a obra. Na igrexa, de planta de crus latina, descansan os restos do seu fundador e unha estatua de bronce que o recorda. Posúe un retablo barroco de Francisco Moure na que se representan escenas da vida de Xesús e tallas da Nosa Señora A Antiga e de San Ignacio de Loyola.
Non menos sorprendente son as obras que se conservan no museo do colexio, a antiga sancristía. Amais de numerosos obxectos persoais que pertencían ó Cardeal Rodrigo de Castro, neste museo consérvanse cadros do Greco, o “San Lorenzo” e o “San Francisco”, e o “Xoán Bautista”, “Santa Inés”, “Santa María de Cortona”, “San Pedro” e “Santa Catalina de Alejandría”, da autoría de Andrea del Sarto. Logo de coñecer estoutro monumental legado monfortino, de ficar pampos ante a grandeza e beleza que achamos nestes tres históricos recunchos, decidimos abandonar estas terras de Lemos como cegoñas silenciosas de preguizoso voar, que foxen para volver, que migran pero sempre retornan.
“Ja torna o Conde de Lemus,
con vitoria e con amor,
ô lar no que a sua filla
tan pura e triste deixóu.
Ja anoncian as trompas bélecas
a intrada do vincidor,
pra que as gentes do castelo
o reciban con funciós,
en troco da limpa groria
que ôs sarracenos ganóu.
¡Eh, homes, salide ô ponte!
¿non vés que chega o siñor?”
Galo Salinas, Lenda de Horrore! A mitra de ferro ardente
Ningún comentario:
Publicar un comentario