“O xesto monacal da pedra
benzoa o acougo da aldea...
Axiónllanse os camiños
abrazados ao cruceiro,
nunha azul eternidade
de pedra e ceo.
A agonía do sol-por
conmove o planto da terra,
e a paisaxe presígnase
con santas cruces de pedra.
A campaíña de prata
do día,
latexa un ángelus
de epifanía.
E o sol agoniante
ven a encravarse na cruz,
abrindo os marelos brazos
como o salvador Xesús”
Luís Amado Carballo, Proel
Retornei ó concello coruñés de Mazaricos, e máis concretamente ó lugar de Suevos, pertencente á Parroquia de Santa María de Coiro, para ollar de preto un senlleiro e impresionante cruceiro. Xa facía tempo que tiña en mente desprazarme até este concello da Comarca de Xallas, até estas terras agrícolas e gandeiras, para procurar unha de tantas mostras da arte e da habelencia dos antigos canteiros galegos que fican espallados por milleiros de aldeas, santuarios e camiños; que forman parte da nosa vida cotiá. Mais desta volta non procuraba un cruceiro calquera; andaba na procura do senlleiro e impresionante Cruceiro de Cirolán. Este cruceiro é moi semellante ó que tiveramos a sorte de coñecer anos atrás na parroquia noiesa de Eiroa, xa que en ámbolos dous semella representarse o Descravo de Xesucristo.
Debo recoñecer que xa tentara achar esta importante obra de arte en máis dunha ocasión, mais como se adoita dicir; á terceira foi a vencida. Localicei o Cruceiro de Cirolán logo de abordar a unha anciá do lugar e de pedirlle que me indicase como chegar. Quen mellor ca ela para orientarme. O certo é que xa estaba bastante preto, mais o cruceiro fica nas aforas da aldea, a carón do curso do Río Beba e nunha contorna rural, húmida e verdescente; nunha paraxe realmente máxica e fermosa. Achegueime até os mesmos pés do Cruceiro de Cirolán logo de atravesar o leito do Beba. Á fin me detiven baixo daquel impoñente e singular cruceiro, ante outra senlleira mostra do importantísimo legado dos canteiros.
Ollei cada un dos detalles, cada un dos ocos ou baleiros que foron traballados cunha excelsa habelencia e coidado, cun mimo e cunha sutileza somentes comparable coa depositada en cruceiros tan maxestosos como os de Eiroa e de Hío. Esta obra de arte cotiá, esta xoia granítica de Suevos, érguese sobre dunha base cadrada de catro chanzos e a través dun fuste de sección cadrada con chafráns. No chapitel, cuadrangular, acharía rostros anxelicais e sombrías caveiras. Sobre deles, unha gran crus de base circular entorno a cal se representa o anteriormente citado Descravo. Arredor da crus acharía as imaxes que representan a Xosé de Arimatea, a Nicodemus e a un axudante, que sobre dunhas escaleiras, efectúan o descravo e descenden da crus o corpo de Xesucristo. Na parte inferior, axeonllada ós seus pés, albiscaría tamén a imaxe da súa nai María sostendo nas súas mans a coroa de espiños. Na parte traseira acharía tamén a pétrea imaxe de San Boaventura. Este cruceiro aínda conserva restos da policromía que presentaba orixinalmente, algo que o fai, se cabe, un chisco máis valioso e singular. Foi erixido no ano 1861 pola familia Cirolán, de aí o seu nome.
Ollei detidamente aquela triste escena relixiosa, aquela obra mestra da arte popular galega, con asombro e curiosidade. Cantas semellanzas comparte este cruceiro con aquel outro que anos atrás coñeceramos en Eiroa, na noiesa parroquia de Santa Cristina de Barro. Ollei cada unha das vistas e a multitude de detalles que compoñen o Descravo, até dar mesmo coas cores que aínda resisten e se deixan entrever nas escaleiras, na base da crus e nas roupas das imaxes que o integran. Deixei tras de min este máxico lugar, este cruce de camiños, este cruceiro singular e impresionante, ollando as húmidas, extensas e verdescentes pradarías da contorna. Quen sabe canta fe e cantas espranzas serían depositadas neste Cruceiro de Cirolán, nesta obra de arte popular e cotiá, nestoutro feiticeiro recuncho da Comarca do Xallas.
Ningún comentario:
Publicar un comentario