Rostro, onde remanecen as lendas naufragadas

“Cando anda sur
Rostro esquiva estarrecente
a lúa
Todo semella azul
a norte de Bardullas
As sombras
fican preto
e agardan
agardan
coma se nós
foramos plancto
reservado
doutros días”
Modesto Fraga, Mar de Ausencias

Este pasado mes de marzo puiden ler na prensa unha nova ben sorprendente que tiña como escenario un dos máis impresionantes areais da miña Fisterra natal: A Praia do Rostro. Ó parecer, os duros e sucesivos temporais acaecidos na nosa costa durante esta pasada invernía fixeron que boa parte da area da praia fose devorada polo mar, poñendo ó descuberto a estrutura dun antigo barco de vapor portugués afundido nesta costa no inverno de 1927. Como non podía ser doutro xeito, namentres pasaba unha fin de semana na casa dos meus pais, aproveitei para achegarme xunto ós meus curmáns Juan e Cecilia, até esta nosa praia virxe, perigosa e solitaria, co fin de coñecer este achado; esta xigantesca creba que todos tiñamos xa esquecida. Todos agás Pepe de Olegario, un lobo de mar que coñece a localización e a historia da meirande parte dos navíos naufragados por estas terras. Logo de atravesar o nerio e mítico Val de Duio, o chan da cidade asolagada, chegamos até a praia. Alí comezamos a ver unha gran concentración de veciños e curiosos que, ó igual ca nós, desexaban coñecer este sorprendente achado. Ao pouco de pisar o areal de Rostro xa comezamos a albiscar as derradeiras e metálicas estruturas do navío. Namentres camiñabamos, ollamos a acción dos tombos do mar sobre da area e os muros de gran altura que foi formando contra as dunas. Por tódolos fisterráns é coñecida a ferocidade desta nosa praia, e mesmo a gran cantidade de vidas e naufraxios que fican baixo das súas augas. Nesta praia afundiu no inverno de 1987 o buque Cason, un cargueiro con bandeira panameña que transportaba produtos químicos inflamables, tóxicos e corrosivos. Eu somentes tiña pouco máis dun ano de vida cando, xunto ós meus veciños, tivemos que liscar do noso pobo e dos nosos fogares nuns 700 autobuses con destinos incertos, logo de que a carga de sodio que transportaba o Cason entrase en contacto coa auga do mar e provocase unha serie de explosións e unha importante columna de fume tóxico. Morreron 23 tripulantes e somentes oito quedaron con vida, todos eles chineses. O pobo quedou deserto, somentes vixiado polos militares e polos poucos veciños que decidiron quedar. 

Á fin estabamos ante o derradeiro i enorme espiñazo metálico do barco de vapor ‘Silva Gouveia’. Este antigo cargueiro portugués naufragou nesta costa unha treboenta xornada de decembro do ano 1927. Agora, case 90 anos despois, sae da area para lembrarnos a súa historia e a súa catástrofe. Este antigo navío pertenceu á Sociedade Xeral de Comercio, Industria e Transporte de Lisboa e foi fabricado no 1906 en Gran Bretaña, nos estaleiros Harkess W. & Sons de Middlesbrough. Nos seus máis de 60 metros de eslora e máis de 10 metros de manga, transportaba centos de quilos de azucre. Segundo conta Pepe de Olegario, toda a  tripulación conseguiu saír con vida deste barco de vapor. Logo de ser naufragado, o navío foi despezado na mesma praia polo veciños, que non dubidaron en apoderarse dos restos do barco e sacarlles proveito. Somentes deixaron as partes inferiores, que xa ficaban cubertas pola area, e que agora saen á lus. Da carga de azucre que transportaba o navío fíxose cargo a aseguradora, e segundo Pepe de Olegario, esta carga foi depositada na factoría conserveira de Cerdeiras no lugar de Sardiñeiro, e trasladada ata alí en carros de tracción animal polos veciños do lugar. Conta este lobo de mar que por cada unha destas viaxes pagábanse, por aqueles tempos, a importante cantidade de 10 pesetas. Ficamos pampos ante este achado, ante estoutra creba xigantesca que nos agasalla o mar. Semella coma se este mar de Rostro quixese conmemorar o afundimento deste navío, coma se quixese devolver parte do que noutrora roubou, coma se quixese renacer lendas afogadas polo tempo. Quen sabe canto tempo tardará en volver a somerxerse baixo da area, a privarnos da súa presenza. Abandonamos a praia de Rostro cavilando neste histórico suceso, namentres a marea comezaba a subir e asolagar o espiñazo metálico deste vello barco de vapor que remanece da area e do tempo, que se resiste a caer no esquecemento da fráxil memoria colectiva.