“O muíño, o río e
o campo onde salta o saltón,
onde os polidos
aínda parecen falaren co Sol,
onde as
chicharras cantan melodías de amor,
estas flores de
sépalos verdes e pétalas en cores,
onde o grilo
canta as súas tristezas en noite de lúa,
os campos regados
coa auga que rega susurrando,
estes regeiros
que fan xirar o rodicio dos muíños”.
Manuel Diz Ramos,
Poemas na emigración
Este solleiro mes
de xullo estanos a deixar fabulosos días para procurar lugares frescos onde
resgardarnos do intenso calor, e xa de paso coñecer, recunchos feiticeiros da
nosa xeografía. A nosa terra goza de numerosos e variados espazos onde a
natureza, historia e patrimonio, semellan mesturarse. Namentres moitos prefiren
somerxer os seus corpos nas salgadas augas do mar, outros coma nós, decántanse
pola brisa e a sombra que ofrecen as ribeiras dos ríos.

Cando comezabamos a aproximármonos
á fervenza, avistamos unhas sinxelas pontes de madeira que semellaban abrirnos
camiño sobre dos regatos, e mesmo anteceder á gran ruxidoira do Barosa; os seus
muíños e as súas ribeiras. Á fin contemplamos
a impresionante fervenza do Barosa e os seus históricos muíños. O estrondo e a
cantidade de saltos de auga, aínda sendo verán, resulta extraordinario. Nas
súas ribeiras, intricadas i escorregadizas, os muíños fican pendurados sobre
dos petoutos e baixo a sombra das ramaxes. Estabamos ante outro antigo burgo de
muiñeiros que nos lembrou á viaxe que fixeramos, nesta mesma provincia, ós
Muíños do Folón e do Picón. Como xa temos falado noutras moitas ocasións, estas
antigas construcións contribuíron a facer máis doada a tarefa de moenda i elaboración
do pan, e dalgún xeito, a espantar a fame e a miseria do noso País. Internámonos
por antr’os sendeiros que ascenden até punto máis alto da fervenza, a uns
trinta metros de altitude, para ollar as diferentes perspectivas deste
feiticeiro lugar. Desta volta, non estabamos sos; numerosos visitantes
arremuiñábanse na terraza dun muíño reconvertido en taberna, namentres outros
moitos se refrescaban nas pozas desta ampla e caudalosa fervenza.
En ámbalas dúas
ribeiras desta máxica fervenza do Barosa foron erixidos un total de catorce
muíños que se dividen entre os Muíños d’abaixo e os Muíños d’arriba. Moitos deles
foron restaurados, namentres outros, lamentablemente, somentes conservan parte
da estrutura pero fican aínda asolagados polas hedras. Durante a restauración,
logrouse acondicionar o lugar para o gozo dos veciños, forasteiros e tamén
peregrinos, xa que por esta paraxe pasa o Camiño Portugués a Santiago deCompostela. Habilitáronse áreas de recreo, erixíronse pontes, construíronse
mesas e bancos de madeira, e mesmo se crearon vieiros para percorrer as
intricadas e perigosas ribeiras da ruxida do Barosa. A fraga que arrodea este
fascinante conxunto de muíños componse de piñeiros, carballos, ameneiros, loureiros
e, como non, algún que outro eucalipto. Denantes de chegar á Ponte de San
Breixo, onde dá comezo a sucesión de muíños, decidimos dar media volta pola
mesma ladeira que ascenderamos. A ausencia de muíños, a sede, o calor, a fatiga
e a presenza dunha taberna enxebre preto de nós, comezaban a pasarnos factura. Deixabamos aínda
media ruta por ascender. Logo da Ponte de San Breixo, debiamos chegar ata a
Ponte da Búa, onde a ruta ten o seu punto de inflexión. A partires de alí
debiamos descender pola ribeira oposta até o mesmo lugar onde emprenderámola
ruta; a terraza daquel muíño reconvertido en taberna tradicional, O Barosa.
Entramos naquela taberna sedentos, procurando o fresco que brindan as entrañas dos muíños.
Conversamos co propietario desta taberna enxebre namentres nos
servía un caseiro i espeso licor café cunhas pedras de xeo. Falounos dos
problemas que tiñan moitos visitantes, e que nós tamén experimentaramos, para
dar con este fermoso lugar. A nula sinalización, ao noso ver, ten unha parte
positiva e outra negativa. Por unha banda, evita a masificación turística nun
lugar tan feiticeiro e delicado, pero pola outra, fai que nin tan sequera os
propios galegos poidamos coñecelo e aprecialo. Logo dunha interesante conversa,
deixamos a Taberna Barosa para dar un último paseo a través das pontes
e a carón dos regatos. Ollamos as augas
que baixan impetuosas unha vez máis, a frondosidade da fraga e a silueta dos históricos
muíños. Canta auga escorrega ó seu antollo por esta fervenza ampla, pronunciada e chea de atrancos. Canto sentido
teñen eiquí estes muíños! Penetramos nas entrañas mesmas dun dos muíños rehabilitados para ollar as pétreas moas que tanto gran teñen escachado, e xa de paso, refuxiármonos das ardentes raiolas do sol. Pechamos os ollos pra escoitar o ruxido da
fervenza e o canto dos paxaros, o son das follas acariñadas pola brisa. Emprendémolo camiño de regreso escoitando o estrondo
das augas, que semellaba minguar a cada paso. Algún día, menos solleiro e
caloroso, remataremos esta pequena pero fermosa ruta como deberiamos. Que este
feiticeiro recuncho da natureza siga a mesturarse coa historia e co patrimonio
por moitos séculos máis, para o gozo de viaxeiros e veciños!
Ningún comentario:
Publicar un comentario