“Vin revelarse as
antas na afinidade da morte
todo se pode ler
nesta páxina atlántica
na sustancia
unitaria do narcisismo celta
Na camelia
gaélica do xardín de Bínn Eadair”
Luz Pozo Garza,
As arpas de Iwerddon
Continuamos a
nosa particular andaina tralas pegadas milenarias dos antergos, viaxando unha
vez máis, cara a bravía costa dos ardentes solpores. Coma xa fixeramos en
anteriores ocasións, decidimos trasladarnos a tempos remotos para profundar
nesas ancestrais xoias do Megalitismo que tanto abondan neste noso País. Decidimos
continuar a ruta que comezaramos hai cousa dun ano, cando visitaramos parte dos dolmens do Val da Soneira. Neste interesantísimo roteiro coñeceramos os vestixios de
Pedra Cuberta, Pedra Moura, a Pedra da Lebre e a Pedra da Arca, mais deixaramos
outras tres mostras para máis adiante. Unha delas era a Fornela dos Mouros, situada
no interior do Concello de Laxe, a Arca de Rabós en San Antoniño de Baíñas e, por último; a que agora teredes o gusto de coñecer. Os nosos pasos diríxense cara o
concello coruñés de Vimianzo, até o húmido e histórico Val da Soneira. Alí
descansan as frías e misteriosas laxes dun dos dolmens máis particulares do
noso País. Puxémonos a camiñar na parroquia de San Pedro de Berdoias, logo de
deixar atrás a estrada que une estas feras terras da Costa da Morte coa nosa húmida
e fría capital. Logo de atravesar a aldea de Berdoias e deixar tras de nós o
ruído das grandes estradas, emprendemos o vieiro que nos levaría ata o Dolmen
de Freáns, tamén coñecido como a Casota dos Mouros. Este dolmen garda moita
relación coa Fornela dos Mouros, xa que ámbolos dous teñen unha morfoloxía semellante
e unha antigüidade que os emparella.
Logo de atravesar
un par de quilómetros por un vieiro milenario e a carón de verdescentes veigas e pradarías, á fin
puidemos albiscar, á beira do camiño e arrodeado polas xestas, as lisas e
cadradas laxas do noso procurado monumento megalítico. A escasos metros das
chantas de Freáns, o ceo comezou a cuspir as primeiras pingas do que sería unha
escura tarde de infindas doiras. Semellaba que o destino quería refuxiarmos
baixo a pálida anta deste dolmen milenario. Irremediablemente, tivemos que
resgardarnos da chuvia no interior desta antiga construción até que pasase o
peor. Contan que é común que os pastores da zona se resgarden, namentres vixían
os rabaños e coma nós fixeramos, baixo a anta de Freáns. Namentres agardabamos
a que o ceo nos concedera unha tregua, aproveitamos para ollar a terra batida e
as herbas ventureiras que emerxían do duro chán da Casota. Mais tamén puidemos
contemplar as marcas gravadas nas chantas de Freáns. Este dolmen conserva no
seu interior, amais dos limos da humidade que escorregan baixo da sombra, pequenas
coviñas e mesmo cruces, que semellan falarnos dos ancestrais cultos pagáns e,
tamén, da súa posterior cristianización. A forte chuvieira foi amainando, polo
que decidimos saír ó exterior e contemplar este antigo monumento en plenitude.
Esta construción de
reducidas dimensións conserva unha morfoloxía similar á Fornela dos Mouros.
Ámbolos dous presentan unha planta rectangular conformada por tres chantas
verticais sobre das que se sostén a anta; no caso de Freáns, de case dous
metros e medio de ancho por tres e medio de longo. Tanto a Casota de Freáns
como a Fornela dos Mouros, carecen de corredor i estrutura funeraria, polo que moitos
estudosos pensan que máis ca dolmens, se traten de construcións tardías do Megalitismo
Galego, predecesoras quizais das Cistas da Idade do Bronce. En definitiva, non
está nada claro que o fin destas construcións fose funerario. As dúas semellan
datar do 2500 ó 2000 a.C., e as súas laxes semellan mellor traballadas que a meirande
parte dos dolmens do País. Sorprende ver as lisas chantas destas dúas xoias megalíticas; estáticas e pulidas. Se estas chantas non se ergueron con fins
funerarios, quen sabe cal sería o principal motivo que impulsou a aquelas
xentes a erixiren estes monumentos en pedra. Con este pensamento puxemos fin á
nosa visita á Casota de Freáns. O ceo foi tornándose máis gris por momentos, e a ameaza de chuvia semellaba inminente, polo
que non tardamos en encamiñarnos de novo cara a aldea de Berdoias. Deixamos
tras de nós esta pequena pero monumental mostra tardía do Megalitismo galego co
firme desexo de volver a camiñar polos vieiros milenarios e procurar os máis
antigos monumentos do noso País. Que a vella Casota de Freáns siga a resgardar
das chuvieiras ós curiosos e pastores que se deixen caer por este vieiro
milenario!
Ningún comentario:
Publicar un comentario